Bitcoin facia olabilir mi?

1 / 5

---

Twitter’ın kurucularından ve Square’in yönetim kurulu başkanı Jack Dorsey, bu yılın başlarında bitcoin’in 10 yıl içinde dünyanın “tek para birimi” haline geleceğini söyledi. Dorsey’in yorumundaki en çarpıcı nokta bu cesur tahmini değil, bitcoin’in spekülatif yatırım haricinde de bir işe yarayabileceği düşüncesiydi. En nihayetinde tam da finans dünyasının kripto para istilasına tutul-duğu geçen yıl kripto paraların “para” kısmı kamuoyunun gözünde önemini yitirdi. Bir Goldman Sachs yöneticisinin geçen yıl dediği gibi, bitcoin şu anda bir paradan ziyade menkul değer; insanların, mal ve hizmetler karşılığında değiş tokuş ettiği bir şey olmaktan çok hisse senedi veya tahvil gibi alıp sattığı bir araç.

Bu, gerçeği yansıtan bir algı. Bitcoin işlemlerinin sayısı son birkaç yıl içinde fazla artmadı ve kısa süre önce yapılan bir akademik çalışmaya göre bu işlemlerin yarısı yasa dışı faaliyetlerle bağlantılı. Bir değişim aracı olarak Bitcoin bugün de 2010’da neyse aşağı yukarı o: En başta yasal mercilerden kaçınmaya çalışan ya da enflasyonla boğuşan Venezuela veya Zimbabve gibi toplumlarda yaşayan insanlar için kullanışlı olan, mevcut para sisteminin ilginç bir tamamlayıcısı.

Yine de para arzının devletin yönettiği merkez bankaları tarafından kontrol edildiği mevcut itibari para sistemimizin yerini alabilecek bir kripto para hayali, bitcoin’in cazibesinin en önemli unsuru olmaya devam ediyor. Kripto paranın, devletin para arzını manipüle edemediği ve piyasa rekabetinin insanların kullandığı para birimlerini belirlediği bir sistem olma vaadi var. Peki ama böyle bir sistem gerçek olursa ne olur? Dolar ve Euro’nun yerini bitcoin alırsa sistem buna nasıl ayak uydurur; ekonomi ve mali sistem nasıl işler?

Bu soruların yanıtı gayet basit: İyi işlemez. Ekonomilerimiz ve mali sistemlerimiz itibari para etrafında inşa edilmiş bulunuyor ve itibari paralar, iş çevrimlerinin yönetilmesine yardımcı olmak, işsizlikle mücadele etmek ve mali krizlerle başa çıkmak üzere merkez bankalarının parayı denetlemesine ve devletlerin bu para birimleri cinsinden borçlanma kabiliyetine dayanıyor. Bitcoin’in hakim para birimi olduğu bir ekonomi, devletin resesyonlarla mücadele etmek için daha kısıtlı araca sahip olduğu ve finansal paniklerin bir kez başladıktan sonra durdurulmasının daha zor olduğu, çok daha dengesiz ve haşin bir ekonomi olur.