Bitcoin facia olabilir mi?

2 / 5

---

İSTEDİĞİMİZİN TAM TERSİ

Bunun neden böyle olduğunu görmek için merkez bankasının sistem ihtiyaç duyduğunda, iktisatçıların “likidite” dedikleri şeyi temin etmekte oynadığı kilit rolün kavranması gerekiyor. Bu, merkez bankasının para basarak veya bankalara borç vererek ya da basitçe varlık alımı yaparak sisteme para pompalayabileceğim söylemenin süslü bir yolu. Likidite temini özellikle mali kriz dönemlerinde önem taşıyor, çünkü krizler bankaların kredilerde kısıntıya gitmesine ve tasarruf sahiplerinin bankalardaki paralarını çekmesine neden oluyor. Böyle dönemlerde merkez bankası son kredi mercii işlevi üstlenerek, ayakta kalmaya çalışan bankaların ödeme gücünü sürdürebilmesini sağlamak ve birbirini izleyen banka iflaslarıyla karşı karşıya kalmamamız için devreye giriyor.

Bitcoin’e dayanan bir ekonomideyse merkez bankasının bunları yapması imkansız. Bitcoin protokolünün en önemli özelliklerinden bir tanesi, toplam bitcoin sayısının 21 milyonla sınırlandırılmış ve bu rakamın üzerinde yeni bitcoin’in tedavüle sokulmayacak olması. Bu bitcoin’i birçok kişi açısından cazip hale getiriyor, çünkü arzı hiçbir zaman artmayacak bir şeyin değerini koruması ihtimali daha yüksek. Sorun, bir kriz çıkması durumunda, daha fazla Bitcoin “basamayacağınız” için sisteme yeni likidite eklemenin de herhangi bir yolunun olmaması. Merkez bankası daha sonra sisteme akıtabileceği bir bitcoin zulası oluşturabilir, ancak bunun pek faydası olmaz; çünkü insanlar bu zulanın da sınırlı olduğunu bilir. Her halükarda merkez bankasının bitcoin talebi bitcoin’in fiyatını artırır; bu, insanların bitcoin’i ellerinde tutma ihtimalini güçlendirirken harcama yapmaya daha az istekli olmalarını beraberinde getirir ki bu durum, bir mali krizde olmasını istediğinizin tam tersidir.

Bitcoin devletlerin tipik olarak, iktisatçıların konjonktüre karşı para ve maliye politikaları gediği araçları kullanarak müdahale ettikleri resesyonlarla mücadelesini de zorlaştıracaktır. Merkez bankaları, faiz oranlarım düşürür ve varlık alınılan yoluyla (parasal genişleme diye bilinen yöntemle) sisteme para pompalar. Hükümetler, Obama dönemi teşvik paketinde olduğu gibi vergileri indirerek ve harcamaları artırarak, özellikle de borçlanma yoluyla harcamaları finanse ederek, ekonomiyi yeniden canlandırmaya çalışır.

Bir bitcoin ekonomisi burada da hükümetin seçeneklerini sınırlandırır. Merkez bankasının para üzerinde herhangi bir kontrolü olmayacağı için faiz oranları üzerinde de denetimi kalmaz ve ekonomiye para akıtmak konusunda yalnızca sınırlı bir kabiliyeti (Bitcoin zulasının büyüklüğüne bağlı olarak) bulunur. Maliye politikası da neredeyse bütünüyle etkisiz kalacaktır. Günümüzde hükümet, bütçe açığı olduğunda FED’den para basmasını isteyebilir ve bu parayı FED'den ödünç alabilir. Bu da sistemdeki likiditeyi artırır. Bitcoin dünyasında hükümet, harcama yapmak için bitcoin cinsinden borçlanmak durumundadır. Bir kez daha bu durum, bitcoin’in değerini artırarak insanların harcama yapmaya daha az istekli olmalarını, yani resesyonla mücadele etmek için ihtiyaç duyduğunuzun tam tersi bir sonucu beraberinde getirir.