İşyerleri kapandı, Çarşı zarar gördü

5 / 7

---

BİR GÜNDE 440 BİN DOLAR KAZANDI, ERTESİN GÜN 30 BİN DOLAR BORÇLANDI
-Kısa vadede köşe dönme hırsı nasıl engellenecek, insanlar nasıl bilinçlenecek?
Mehmet Ali Yıldırımtürk: Şimdi son dönemde çarşıda, bütün parasıyla altın alan hatta ev alacakmış da hepsini altına yatıranlar adına şu bir senede sayısız telefon aldık. Ben bütün yorumlarımda ve köşe yazılarımda uyardım. “Almayın, bu fiyat çok yükseldi, muhakkak buradan döner” dediğimiz halde bankaların önerileriyle veya banka da çalışanların önerileriyle 110 liradan altın alıp paylaşan, psikolojik rahatsızlığa girmiş olan insanlar var. Bu nedir? Kolaycılıktan kaynaklanıyor. Sürdürülebilir bir teminatı olmadığı için, ben bunun 3/1 ile alayım bir piyasaya bakayım ondan sonra ötekini alayım demesi daha doğru. Kısa vadede para kazanma hırsı, çok çabuk köşe dönme beklentileri... Gayri resmi ve SPK Yasası dışında yapıyorlar. Ama resmi olarak yapan firmalar da kaybediyor, çünkü ekranın tuşuna bastığınız zaman vereceğiniz emir, diğer tarafa gidene kadar o rakam değişebiliyor. Dolayısıyla çok risk almak yerine biraz daha sürdürülebilir risk almakta fayda var. Aynı işlem vadeli opsiyon borsası için de geçerli.
Burası için de geçerli tabi, İstanbul, finans merkezi olma yolunda ve bu yatırım araçları işlem görmeye devam edecek. Ama bu işten çok dökülenler olacak. Bu işi öğrenmiş profesyonel olanlarla devam edecek. Onun için, burada Forex piyasası varmış, şu kadar koyayım, hemen kazanırım falan olmaz.
Geçenlerde bir hikaye anlattılar; resmi olarak çalışan bir firmadan adam 100.000 dolar getirmiş, parite artmış, bu 100.000 dolar bir günde 540.000 dolara çıkmış. Böyle afaki rakamlar yani. Nedir o, 1.28 den 1.30 çıktığında parite, onu kazanırsınız. Adama telefon etmişler, “Efendim, anaparanız 100.000 dolardı ve 540.000 dolar oldu, siz bunun 100.000 dolarını alın isterseniz, kazandığınız kalsın” demişler. Ama adam ‘Bir milyon dolar olacak’ demiş. Ertesi gün 30.000 dolar daha borçlanmış.
Böyle bir piyasada para kazanmak çok kolay değil. Kısa vadeli masraf çıkarma, kar etme, ticaret aracı görme maalesef bu noktaya getiriyor. Bu işle iştigal eden firmaların sürekli eğitim verecek ve bizim hakikaten ülkemizdeki bu birikimlerin yurt dışına gitmesini önleyecek daha bilinçli yatırımcılara ihtiyaçları var. Onu oluşturmaları gerekir. Yoksa aynı borsadaki gibi mağduriyetler artacak. Orası kumar piyasası diyecekler. Onların kendilerine de zararı olacaktır aynı aracı kurumlarda olduğu gibi. Böyle bir deneyim varken bana göre böyle bir tedbir almanın daha doğru olduğu kanaatindeyim.
-Sizin karşılaştığınız zorluklar oldu mu, neler yaşadınız?
Mehmet Ali Yıldırımtürk: Özellikle kuyumcu, uluslararası piyasada çok hareketli ve aynı zamanda bir yatırım aracı olarak aynı parite gibi çok işlem gördüğü için altın fiyatıyla o işleri yapsa da yapmasa da uğraştığı metal itibariyle ilgilenmesi gerekiyor. Çünkü bir pozisyon alıyorsunuz burada, biz mesela akşama kadar mal satıyoruz veya bir mal alıyoruz. Ama orada zarar da, kar etmek de var. Çünkü çok küçük spread’lerle çalışıyorsunuz. Ama özellikle telekomünikasyon ve iletişimin bu kadar artmasıyla beraber sürekli fiyat değişiklikleri ve dolayısıyla da dünyadaki çok yüksek montanlı hedge fonları spekülatif hareketlerle özellikle 2007’den bu yana tüm dünya piyasalarında büyük işler yaptılar. Büyük mağduriyetler oldu. Bu kuyumcu için altınla, tekstilci için pamuk ve iplik fiyatıyla, gıda için buğday fiyatıyla, kim o sektörde o hammaddeyle uğraşıyorsa o hedge fonlarının spektifik hareketlerinin karşılığında bedel ödedi, ödüyor ve biz de ödüyoruz. 10 yıllık süre içinde bunu işsizlik olarak ödedik, verdiğimiz günlük zararlar olarak ödedik. Aldık malı efendim, “Yükselecek” diye bekledik, sattık, o daha da fazla yükseldi; veya sattık malı, “Biraz daha düşerse alırız” dedik, daha müşteriden parasını alana kadar fiyat yükseldi. Bunların hep bedelini ödedik. Aynı şekilde tekstilde adam vadeli iplik alıyor vadesi geldiğinde parasını ödeyecek ama fiyat gitmiş yüzde elli yükselmiş, onunla üretiyor, piyasaya malı sürüyor, yüzde elli geriliyor. Petrol de aynı şekilde…