Altının yükselişindeki 3 neden

Altın fiyatları 2008 son çeyreğinde başlayan krizden bugüne kadar olan dönemde %95 yükseldi. Bu yükselişin ana sebeplerine baktığımızda:
1- Gelişmiş ülkelerin merkez bankaları tarafından yaratılan tarihi yüksek seviyedeki likiditenin ve düşük faizlerin altın dâhil tüm finansal varlık fiyatlarını hızla yükseltmesi,
2- Global krizden çıkışın yaşandığı son 2 yıllık süreçte sürekli ikinci dip tartışmalarının gündemde olması (ekonomik kriz, doğal afet, kıtlık, savaş vb. dönemlerinde altın fiyatları yükseliyor)
3- 2010’un son çeyreğinden itibaren global enflasyon riskinin gündeme gelmesi (artan enflasyonla beraber altın fiyatları yükseliyor)
Tüm bu faktörlere ek olarak 2010 yılında arz talep dengesizliği de altın fiyatlarının yükselişinde önemli rol oynadı (Krizin yaşandığı 2009’da talep çok daha zayıftı). Yandaki tabloda görülebileceği üzere 2010’da altın arzı bir önceki yıla göre %2; talebi ise %9 arttı. Hızlı talep artışının en önemli nedeni olarak özellikle Çin ve Hindistan kaynaklı mücevherat talebinin etkili olduğu görülüyor. 5 yıl önce dünyadaki altın talebinin % 31’ini yapan bu iki ülke ekonomik koşulların her geçen gün iyileşmesi neticesinde 2010’da bu oranı %51’e çıkardılar. Diğer taraftan arz açığını gören üreticiler hemen buna cevap verdiler ve 2010’un son çeyreğinde altın arzı hızlandı. Artan üretimin yanında son çeyrekte merkez bankalarının ilk 3 çeyrektekinin aksine rezervlerindeki altın stoklarının bir kısmını satmaları ve fiyatların yükselmesini fırsat bilen bireylerin ellerindeki altın varlıklarını bozdurmaları da arzın artmasında etkili oldu. Bu gelişmeler sonucunda talep 2010’un son çeyreğinde tüm yıla paralel seyrederek %11 artarken, toplam arz sürpriz yaparak %21 yükseldi. Buna paralel yukarıda anlatılan üç temel dinamiğin (özellikle 1. ve 3. maddeler) altın fiyatlarını yukarı yönlü desteklemeye devam etmesine karşın Ekim- 2010 Ocak-2011 arasındaki dönemde altın fiyatları %5 geriledi. Ortadoğu'ya Dikkat, Petrol Artarsa Altın da Artar Bu noktada Ortadoğu’da kimsenin beklemediği bir siyasi kriz ortaya çıktı ve bugün itibarıyla nereye varacağı belli olmayan bir şekilde genişleyerek farklı ülkelere sıçramaya devam ediyor. Bu süreç son 3-4 aylık süreçte yavaş yavaş gerileme trendine başlamış altın fiyatlarına destek vermeye başladı. Çünkü global belirsizliklerin arttığı ortamda altın gibi yatırım ürünleri her zaman güvenli liman oluyor. Fakat orta uzun vadede bunun dışında iki uç olasılık da altın fiyatlarının artmasına sebep olabilir. Birincisi petrol fiyatlarının hızla artması global enflasyon endişelerini körükleyebilir. İkinci olarak artan petrol fiyatları global büyümeyi olumsuz etkileyebilir. Hesaplamalara göre petrol fiyatlarındaki 20 $’lık yükseliş gelişmekte olan ekonomilerin büyümesini %1.1; gelişmiş ülkelerinkini ise %0.8 azaltıyor. Petrol fiyatları şayet son iki haftada şahit olduğumuz hızla yükselmeye devam ederse henüz krizden yeni çıkmış ve tam büyüme potansiyeline ulaşamamış global ekonomiye ikinci bir dip yaptırabilir.
Özet ve Sonuç:
1- Altın fiyatları 2009 ve 2010’da ağırlıklı olarak bol likidite, ikinci bir dip endişelerinden yükseldi. 2010’da buna hızlı enflasyon artışı korkuları ve arz talep dengesizliği de eşlik etti. 2010’un son çeyreğinden itibaren altın arzı hızla yükselerek fiyat artışını durdurdu.
2- (Ortadoğu krizi başlamadan önce ortaya çıkan) gıda ve enerji fiyatları kaynaklı ortaya çıkan global enflasyondaki artış altın fiyatlarını harekete geçirecek şekilde tehlikeli değildi. Çünkü ekonomik görünümün düzeldiği ve yatırımcıların risk iştahlarını artırdığı zamanlarda enflasyon tehlikesi görülse dahi altın talep görmüyor.
3- İlk iki madde ışığında 2011’de altın fiyatlarının son iki senenin yatay / hafif aşağı yönlü seyredebileceği söylenebilir (di). Ekim-2010’dan bugüne olan seyir bu beklentileri doğrular nitelikte idi.
4- Fakat son haftalarda ortaya çıkan Ortadoğu siyasal krizine ilişkin belirsizliklerin petrol fiyatlarını hızla yükseltmeye devam etmesi altın fiyatlarını iki uç senaryo üzerinden etkileyebilir. Birincisi artan petrol fiyatlarına paralel global enflasyonun hızla yükselmesi. İkincisi ise artan petrol fiyatlarının henüz potansiyeline ulaşmamış global büyümeyi ikinci bir resesyona sürüklemesi. Her iki uç olasılık da altın fiyatlarını hızla yukarılara taşıyabilir. Diğer taraftan mevcut gidişat Ortadoğu’da siyasi değişikliklerin süreceğini, fakat bunun daha kontrollü olacağını ve petrol fiyatlarını krize sokacak bir etki yaratmayacağını gösteriyor. Bu anlamda 2011’in son çeyreğinde altın fiyatlarının yatay/ aşağı yönlü sürecinin devam edeceği görülüyor.
DENİZBANK EKONOMİ BÜLTENİ

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.