Batı en güçlü oyuncağını kaybediyor

BORSAGUNDEM.COM

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun ülkesinin kendi kripto para birimini "petro" adı ile piyasaya sürerek, ülkesine uygulanan mali ambargodan kurtulma yoluna gideceğini duyurması benzer durumdaki ülkelerin de aynı adımı atabileceği beklentileri oluşturdu. Yaptırımların açmazına giren ve batının hakimiyetindeki küresel finansal sistemin dışından geçen yollarla çalışmak isteyen egemen batı dışında kalan ülkeler açısından kripto paralar bir kaçış noktası olabilir.

Bu durumda batınIn kripto paralarda düzenlemeler getirmek ya da furyaya katılmak konusunda karar vermesi gerekiyor. Bu durumda belki de ilerleyen dönemlerde batının mali piyasalardaki baskınlığının da kaybolmasına neden olacak.

Ağustos ayında ABD yönetimi Venezuela yönetimine ve ülkenin temel gelir kaynağı olan petrol şirketi PDVSA'ya yaptırımlar uygulamaya başladı. Bunun sonucunda ülkenin borçlarını yeniden finanse edebilmesi çok zor bir hale geldi ki temerrüde doğru sürüklenen Venezuella'nın borçlarını yeniden finanse edebilmeye ihtiyacı vardı.

Maduro'nun hükümetinin ekonomik açıdan yetersizliği böylesine hırslı bir projeye girme imkanlarını sınırlıyor. Bu yıl sonunda yüzde 949 seviyesinde olması beklenen enflasyon ülkenin para birimi Bolivarı öldürmüş durumda. Hal böyleyken, Venezuela'nın sosyalist yönetimi ihraç edeceği kripto para birimi konusunda nasıl olacak da daha başarılı olacak? Hükümetin açıklamasında kripto para biriminin ülkenin emtia kaynaklarına endeksleneceği ifade edilse de bunu uygulamaya geçirmek o kadar da kolay görünmüyor. Bununla birlikte benzer fikirler, başka ekonomilerden de geliyor. Örneğin Rusya'da para piyasası yetkilileri ABD'nin Venezuela'ya uyguladığı tarzda yaptırımlara maruz kaldıkları bu ortamda, yakın bir gelecekte kripto ruble yayınlayacaklarını belirtti.

Tiblis Üniversitesinden Zura Kakushadze ve Johns Hopkins Üniversitesinden Jim Kyung-Soo bu ay yayınladıkları bir araştırma yazısından bu planın faydalarına değinmiş ve bunun Venezuela, İran, Kuzey Kore ve yaptırım uygulanan diğer bütün ülkelerde hayata geçirilebileceğini belirtmişlerdi.

Sözkonusu yazıda kripto ruble'nin sunacağı bağımsızlığa dikkat çekilmiş ve hükümetin kaynağı açıklanmayan kripto ruble için yüzde 13 oranında vergi getireceğini açıklamış olsa da bu batı güçlerinin hegemonyasından kurtulmak için ödenebilecek çok küçük bir bedel olarak tarif edildi.

Rusya açısından kripto para birimlerinin oluşturulması Belçika merkezli küresel düzeykli para transfer sistemi SWIFT sisteminin dışına atılma tehdidine karşı bir savunma mekanizması olabilir. Halen Kuzey Kore bu sistemin dışında ve İran 2015 yılında imzaladığı nükleer anlaşmaya kadar bu sistemin dışında tutuluyordu. En azından merkez bankası yönetimindeki bir kirpto para SWIFT sistemini kullanmadan ülke içinde para transferleri yapılmasına imkan tanıyacaktır.
Geçtiğimiz hafta batılı güçlerin yaptırım listesinde yer alan ve devlet yönetiminde bulunan Sberbank, özel bir banka olan Alfa Bank'a ilk kripto transferini gerçekleştirdi ve bu gelecekteki kripto bazlı ödeme sistemleri açısından bir test oldu.

Eskiden beri var olan ve merkezileştirilmemiş para birimleri dışındaki bitcoin ginbi kripto paralar, yaptırımların kıskacındaki Kuzey Kore gibi ülkeler için riskli olabilir. Zira bu para birimleri herhangi bir merkezi kontrolün denetiminde olmadıkları için aşırı volatilite gösteriyor. Ancak kirpto para biriminin arkasında bir devletin olması halinde kripto paralar daha kullanışlı olabilir. Bununla birlikte Veneuzela Petro'su ya da Rusya'nın kripto rublesi genele yayılabilmek için varolan küresel mali sisteme ihtiyaç duyacak. Bu mevcut kripto para birimi borsaları aracılığı ile gerçekleştirilebilir. Bu borsalar ABD doları ya da euro gibi her yerde geçerli olabilecek para birimlerinin uzağında kalan dijital paralardaki işlemler konusunda oldukça tecrübe sahibiler.

Yaptırım tehdidi altında olmayan diğer ülkeler açısından da kendi kripto paralarını oluşturmak, finansal sistemde batının hegomanyası altında kalmamak ve Washington, Frankfurt ya da Londra tarafından belirlenmiş kurallara göre oynamak zorunda kalmamak adına fayda sağlayabilir. Bu konuda Çin ilginç bir örnek oluşturuyor, uzun yıllardır Çin Yueni ni rezerv paralar arasına aldırmaya çalışan ancak bu talebi IMF tarafından karşılanmayan Çin yönetimi de kendi kripto parası üzerinde çalışıyor.

Kakushadze ve Kyung-Soo Liew bunları kaleme aldılar, zira devletler tarafından çıkarılacak dijital para birimlerinin küresel para sisteminin altına mayın döşeyeceğine inanıyorlar ve bu konuda şu gerekçeleri sıralıyorlar:

Bildiğimiz dünya düzeni hemen şu anda ve hemen gözlerimizin önünde değişiyor. Kripto paralar olarak bilinen bu yıkıcı teknoloji eninde sonunda statükoyu yıkacak. Bununla birlikte en azından orta vadede geleceği gören devletler bunu kendi lehlerine çevirmeyi başaracaklar. Bu gelişmeden en çok zarar görecek olan ise Amerika olacak. Önlerinde çok açık bir tercih var: Yaşanan değişime adapte olmak ve hemen şimdi kriptodoları ihraç etmek, ya da marjinalleşmeye razı olmak.

Bununla birlikte böylesi cesur bir hamle, küresel parasal sisteminin liderliği ile birlikte gelen pek çok aracın da devreden çıkması anlamına gelecek. ABD, küresel şirketler ve hükümetler üzerinde onların dolar ve ABD bankacılık sistemini kullanıyor olması sayesinde kontrol uyguluyabiliyor. Ancak kripto para birimlerine geçilmesi mevcut bankacılık sistemini yapılacak işlemler açısından modası geçmiş hale getirebilir ve dolar dışarda dolanan kripto paralardan yalnızca biri haline gelecektir, bu büyük bir belki olsa da bugün itibarıyla kaçınılmaz görünüyor. ABD devletler tarafından ihraç edilen kripto para birimlerini daha önce PayPal'e yaptığı gibi bloke edemeyecektir.

ABD bu açıdan farklı bir çözüm deniyor ki bu kripto para birimlerinin dolaşımını düzenleme çabaları olarak özetlenebilir. Yaptırımlar uygulanan Rusya, Kuzey Kore ve İran "kripto para birimleri gibi değer transferi sağlayan finans araçları konusunda görüşmeler ve veri paylaşımı" çağrısında bulunuyor. Devletlerin kirpto paraları devreye girdiğinde büyük olasılıkla bu para birimlerinin değişimini dolara bağlama girişimleri olacaktır. Ancak bu durum yaptırımların uygulanabileceği anlamına gelmeyecektir.

Batı aslında burada küresel finansal sistemdeki baskın rolünü korumak adında gelişimin önüne geçmek istiyor. Bu batı dışı güçlere potansiyel bir teknik avantaj sağlıyor.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.