Blockchain’in daha ötesi: IOTA

Çok gerekli bir gelişme olmasına rağmen (çünkü tarihte ne olmuşsa olması gerektiği için olmuştur) kağıt para yani “Fiat” sistemini eleştirenler açısından büyük bir ironi olsa gerek ki Bitcoin de aslında “Fiat”. Latince “söyledik oldu” anlamına gelir ve Bitcoin de 9 sayfalık bir manifestonun ardından ortaya çıktı. Sadece miktarı sınırlandığı için kağıt para sistemine alternatif olarak görülse de 21 milyon adet gibi bir sınırlama nedeni ile günümüz ekonomisinde bir alternatif olması da söz konusu değil.

Ancak fikir (özel kurumların para basabilmesi vs merkezi darphane) ve teknolojisi alternatif olabilir. Bitcoin’in ilk blokunda (bu yazıyı yazarken 494969’uncu bloktayız) yani “genesis blockta” ne yazdığını hatırlatmak istiyorum, içinde bir blok oluşumu için gerekli değişkenleri içeren bu sıfır noktasındaki blokta kendisinden önce bir işlem olmadığından “coinbase ” “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” cümlesi yani 3 Ocak 2009 tarihli The Times Gazetesi’nin manşetinden oluşur. Bitcoin’in mortosunun “vires in numeris” iki anlam taşır. İlkini rakamlarından kaynaklanan güç olarak tanımlayabiliriz, yani matematiğin, yani analizin gücü. İkinci anlamı ise kitlelerin gücü anlamına geliyor. Yani kitlelerin kontrolünde çalışan bir sistem. Her işlemin şeffaf bir şekilde bloklarda yazılması (trustless) ve onaylandığı bir sistem. Ancak blockchain teknolojisinin kripto paralar alanında bazı sorunları var. Scalability yani ölçek sorunu bunlardan biri. 1 MB blokların yarattığı sorunlar nedeni ile SegWit, 2X, 8 MB bloklar gibi çözümleri sık sık duyuyoruz. Ancak ikinci bir sorun var ki daha büyük. Bitcoin bloklarım onaylayan yani networkun işlemesini sağlayan Madenciler “sınıfı” Blockchain’in Bitcoin versiyonunda işlemesi için bu sınıfın varlığı ve daha önemlisi harcadıkları çaba karşılığında ücretlendirilmesi şart. Bitcoin’in doğrulama mekanizması Proof of Work (Pow) madencilerin ağırlıklı şifre çözücü olmasını sağlayan bir yöntem. Alternatifi Proof of Stake, buna da payınız oranında çalışma sistemi diyelim.

Her iki sistemde de ortaya bazı “sınıflar” çıkıyor ve eskisinden farklı ama yeniden bir merkezi güç oluşuyor. İşlemleri yapanlar ve onaylayanlar. İşlem ücreti ödeyenler ve ücreti kazananlar. Ücret daha yüksekse Bitcoin madenciliğinden Bitcoin Cash madenciliğine geçebilecek ve sadakati sistem değil ücrete olan bir sınıf. IOTA yukarıda bahsedilen “sınıf’ oluşumunu ve bunun kaçınılmaz olarak ortaya çıkaracağı merkezi gücü engellemek için blockchainden farklı bir teknoloji olan Tangle‘ı kullanıyor ve mesh net olarak tanımlanıyor. Yani kimse networkün tamamını tanıyamıyor (bu da teoride %51 pratikte %34 saldın ihtimalini çok azaltıyor) Şayet bir işlem onaylatmak istiyorsanız daha önce açıklanan iki işlemi onaylamanız gerekiyor. Bilginin Blockchain’de dikey yatmasının aksine kendi ve referans işlemlerinizin çifte harcama/kayıta neden olmayacağınızı kontrol ediyorsunuz. Ardından sonucu “komşu” bilgisayarlara açıklıyorsunuz. Onlar da bir işlemden önce yine benzer kontrollerden geçirip size yolluyor. İşlem manipüle edilse bile ilk ana Tangle’da gerçek ortaya çıkıyor. Böylece madenciler ve ücret uygulaması aradan çıkıyor ve hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için prensibi çalışmaya başlıyor. Kısa vadede COO (Co-ordinator) sorunu var ancak ağ yeterli büyüklüğe geldiğinde bu sorun ortadan kalkacağından detaylarına değinmiyorum. (Şant Manukyan/Fortune Türkiye Dergisi)

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.