Borsada Ekim sürprizi ihtimal dışı değil

BORSAGUNDEM.NET - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD borsaları bu ay çökecek mi? İstatistikler, Ekim ayında bir sürpriz neden göz ardı edilemeyeceğini açıklıyor.

Borsagundem.net’in derlediği bilgilere göre, borsada büyük günlük düşüşler nadir olsa da olasılık sıfır değildir; özellikle de Ekim ayında.

Siyah kuğu

MarketWatch’tan Mark Hulbert’in haberine göre, Ekim ayı ABD borsaları için ürkütücü bir aydır ve en kötü piyasa çöküşlerinden ikisi 1929 ve 1987 Ekim aylarında meydana gelmiştir.

Ekim 2024'te bir çöküş olasılığı düşük olsa da sıfır değil. Geçmiş Ekim aylarından ve diğer büyük borsa çöküşlerinden çıkarılabilecek en iyi ders, büyük günlük piyasa düşüşlerinin yatırımın kaçınılmaz bir parçası olduğu ve yatırımcıların buna göre hazırlık yapması gerektiğidir.

Elbette bunu söylemek yapmaktan daha kolaydır çünkü çöküşler çok nadir olur. Öyle ki, hiç kimsenin ömrü boyunca 1987 yılında Dow Jones Sanayi Ortalaması'nın tek bir seansta yüzde 22,6 oranında düşmesi veya 1929'da Dow’un tek bir günde yüzde 12,8 oranında değer kaybetmesi kadar kötü bir çöküş yaşamaması gayet mümkündür ama olasılık anlamında yine de sıfır değildir.

Sözde ‘Siyah kuğu’ stratejilerinin değerli olabileceği yer de tam olarak burasıdır. Siyah kuğular, matematikçi Nassim Taleb'in 2007 tarihli ‘Siyah Kuğu: Olasılıksız Görünenin Etkisi’ adlı kitabı nedeniyle Wall Street'te ve yatırım dünyasında büyük ölçüde bilinir. Siyah kuğu olayları ani, korkunç, öngörülemez ve son derece nadirdir ve borsa çöküşleri de bu tanıma tam olarak uyar.

Çöküşlerin kısa tarihi

Siyah kuğu stratejilerine daha yakından bakmadan önce, finans piyasası çöküşlerinin tarihini gözden geçirmek önemlidir. Yirmi yıl önce araştırmacılar uzun zaman dilimlerinde kaç günlük çöküşler beklenmesi gerektiğini formüle ettiler. Bilim dergisi Nature'ın Mayıs 2003 sayısında yayınlanan formül, çöküş sıklığının daha yaygın olan ‘çan eğrisi’ dağılımının aksine bir ‘güç yasası’ dağılımını izlediğini varsayar.

Araştırmacıların formülünün dikkate değer bir şekilde geçerliliğini koruduğu görülüyor. Örneğin, modelin Mayıs 2003'teki tahmini, gelecek 21,4 yıl boyunca -yani bugüne kadar- piyasanın Ekim 1929 çöküşünde olduğu kadar kaybedeceği bir işlem seansı olacağı yönündeydi. Ve aslında, böyle bir gün oldu: Dow'un yüzde 12,9 oranında değer kaybettiği 16 Mart 2020 tarihi. Modelin 100 yıllık bir süre boyunca yaptığı tahminler ve Dow'un son yüzyıldaki gerçek sonuçlarına bakıldığında, modelin kaydının gerçekten de etkileyeceği olduğu görülüyor.

Peki borsa çöküşleri neden kaçınılmazdır? Harvard Üniversitesi'nde finans profesörü ve çalışmanın baş yazarı olan Xavier Gabaix, bir röportajında ​bunun nedeninin, büyük kurumsal yatırımcıların zaman zaman toplu olarak hisse senetlerinden büyük bir aceleyle çıkmak istemeleri olduğunu ve düzenleyicilerin bunu yaptıklarında onları durduramamaları olduğunu söylüyor. Bu yatırımcıların hisse senedi yatırımlarını azaltmalarının türev piyasalardan ABD dışındaki piyasalara kadar birçok alternatif yolu ulunuyor. Bu nedenle, işlem durdurmaları büyük ölçüde etkisiz oluyor.

Ekim ayının derdi ne?

Birçok kişinin sorduğu bir diğer soru da Ekim ayında piyasaları özellikle çöküşe karşı savunmasız kılan bir şey olup olmadığı. Ne yazık ki veriler kesin değil; bunun nedeni sadece büyük ölçüde çöküşlerin çok nadir olması şeklinde açıklanabilir. Bu nedenle, sağlam istatistiksel sonuçlara ulaşmak için yeterli veri bulunmuyor.

Örneğin, Dow'un geçen yüzyılda yüzde 10'dan fazla düştüğü dört işlem seansından üçü Ekim ayında gerçekleşti. Bu önemli görünebilir çünkü Ekim ayının toplamdaki payı yüzde 75’tir; bu, Ekim ayının çöküş yaşama olasılığı herhangi bir aydan daha yüksek olmasaydı bekleyeceğiniz yüzde 8,3'ten yani 100/12’den çok daha yüksek bir oran; ancak sadece dörtlü bir örneklemden anlamlı sonuçlar çıkarmanın mümkün olmadığını da unutmamak gerekiyor.

Bununla birlikte, Ekim ayının hisse senedi piyasası için en oynak ay olduğu görülüyor ve oynaklık yüksek olduğunda çöküşlerin daha olası olduğu biliniyor. Bu bağlamda, Ekim ayında daha yüksek bir çöküş riski olduğunu iddia etmek bir nebze de olsa anlamlı bir temele dayanıyor.

Siyah kuğuya hazırlık

Yine de, çöküşler çok nadir olduğu için, Taleb'e göre, Ekim ayında bile, riski azaltmaya yönelik geleneksel yaklaşımlar yardımcı olmuyor. Portföyünüzü ‘ortalama’ risklerden korumaya çalışmak, günlük piyasa değişimleri çan eğrisi dağılımını izliyorsa mantıklı olabilir ancak derin çöküş zamanlarında bu mantıklı değil. Bu durum hisse senedi piyasası için de böyle.

Kendinizi siyah kuğulardan korumak için Taleb, ‘halter’ stratejisi adını verdiği bir strateji öneriyor ve bu stratejiyi “Stratejiniz, hafif agresif veya muhafazakar olmak yerine olabildiğince aşırı muhafazakar ve aşırı agresif olmaktır” şeklinde açıklıyor.

Taleb'in danışmanlığını yaptığı bir yatırım şirketi olan Universa Investments'ın performansı bu noktada anlamlı bir sonuç sunuyor. Finans basını, Mart 2000'deki piyasa çöküşü sırasında stratejilerinin yıl başından bu yana getirilerinin yüzde 4.000'i aştığını bildiriyor.

Ekim ayı borsada zorlu geçecek

Bank of America: Yatırımcılar borsada yüksek volatiliteye hazırlıklı olmalı

Faiz indirimleri borsalar için felaket senaryosu mu?

JPMorgan: Yatırımcılar borsada daha fazla risk almamalı

Goldman Sachs: ABD borsalarında hedef 6.000 puan

Borsada dördüncü çeyrekte yön yukarı

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.