Dolara müdahale, euro ve MB rezervi

Dolar/TL ve sepet bazında TL'nin bu sabah saatlerinde sert yükselmesi, Merkez Bankası'nın (TCMB) iki yıl aradan sonra ilk defa döviz satarak piyasaya doğrudan müdahalesini beraberinde getirdi ancak yoğun müdahalelere rağmen dolar/TL yeni tarihi zirve olan 2.3050'ye kadar yükseldi. Merkez'in müdahaleleriyle 2,27 TL'ye kadar gerileyen dolar tekrar zirve yaptı. Merkez'in dolara müdahaleleri sırasında euroda rekorlar görüldü. Euro TL karşısında 3,15 TL'nin üstüne çıkarak rekor kırdı. 

TCMB yaptığı yazılı açıklamada, döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edildiğini teyit etti. Bankacılar öğleden önce agresif müdahaleye başlayan TCMB'nin öğleden sonra da aralıklı olarak ve daha sakin müdahalelere devam ettiğini belitti.     
Ancak TCMB'nin bugünkü döviz satım ihalesinde tutarı 100 milyon dolardan 200 milyon dolara çıkarması, daha yüksek tutar bekleyen piyasada hayalkırıklığı yaratırken, yarın da ek parasal sıkılaştırma ilan etmemesi kapanışa doğru kurda tansiyonun tekrar yükselmesine neden oldu. TCMB yarın saat 16:30'da yapacağı döviz satım ihalesi tutarını en az 100 milyon dolar, faiz oranını ise yüzde 7.75 olarak ilan etti.

Sepet bazında TL ise müdahale ardından 2.7151'den 2.67'in altına kadar inse de kapanışa doğru tarihi zirve olan 2.7265'e kadar yükseldikten sonra aynı saatte 2.7117 seviyesinde. Bankacılar piyasaya doğrudan satılan döviz tutarının 3 milyar dolar civarında olabileceğini belirtiyor. TCMB en son 2011 yılının son işlem günü ve 2012'nin ilk günlerinde kura doğrudan müdahale etmiş toplam dört iş gününde doğrudan yaklaşık 3 milyar dolarlık satış gerçekleştirmişti.

TCMB müdahalenin ilk günü olan 30 Aralık 2011'de 1.865 milyar dolarlık satış gerçekleştirerek bir günde müdahaleler ile bugüne kadar yapılan en yüksek döviz satımını bu tarihte gerçekleştirmişti. TCMB'nin 30 Aralık 2011 müdahalesi öncesi o dönemki tarihi zirve olan 1.92 seviyesinde işlem gören dolar/TL bir aylık sürede 1.75 seviyesinin altına inmişti. 

TCMB'nin bugünkü müdahalesi öncesi 2.2975 seviyesine yükselen dolar/TL, sonrasında 2.26'ya yaklaştı ancak bankacılar TCBM'nin "kararlı müdahalesine" karşın kurun bu seviyenin altına inemediğini söylediler. 
Standard Bank gelişmekte olan piyasalar araştırma bölümü müdürü Timothy Ash sabah saatlerinde yaptığı değerlendirmede, TCMB'nin mevcut politikalarının tam anlamıyla işlemediğini belirterek, "TCMB daha bilinen ve denenmiş olan metodlara geri dönüyor. TCMB düzenli döviz satım ihalelerden kur 2.30'lu seviyelere doğru gittikçe doğrudan müdahale yöntemine dönüyor. Bu kurdaki değer kaybının hızını yavaşlatabilir ancak trendi değiştirebileceğini düşünmüyorum" dedi.

Tahvil bono piyasasında ise dün spot kapanışta yüzde 10.22 seviyesinde olan 7 Ekim 2015 itfalı gösterge tahvilde ortalama bileşik faiz spot kapanışta son işlemlerde yüzde 10.29 seviyesindeydi.
Gösterge tahvil valörlü işlemlerde yüzde 10.65'e kadar yükseldikten sonra son işlemlerde yüzde 10.49 seviyesindeydi. 
Dün spot kapanışta yüzde 10.19, valörde yüzde 10.10 seviyesinde olan 27 Eylül 2023 itfalı 10 yıllık gösterge tahvil ise spot kapanışta son işlemde yüzde 10.22 seviyesindeydi.
 
TCMB'nin müdahalesi ile piyasada yakından takıp edilen bir başka konu ise Merkez Bankası'nın rezervleri ve önümüzdeki dönemde uygulayacağı sıkılaştırma adımları olmaya devam ediyor. 
Ocak ayının ikinci haftası itibarıyla 130 milyar dolarlık toplam rezerve sahip olan TCMB'nin müdahalelerde kullanabildiği net döviz pozisyonu ise bankacıların hesaplamalarına göre 37 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Bankacılar bu tutarın şimdilik yeterli olmakla birlikte düşük faiz politikası ve döviz müdahalelerinin sürmesi durumunda sürdürülemez olduğunu belirtiyorlar.

Yükselen enflasyon ve kura karşı TCMB'nin politikalarının yetersiz olacağı endişeleri ve 17 Aralık'ta başlayan operasyonlar ile artan siyasi tansiyon TL'de son dönemde yaşanan değer kaybında ana belirleyici faktörler oldu. Türkiye'ye özgü bu etkenlerin dışında aralarında Türkiye'nin de yer aldığı tüm gelişmekte olan ülke para birimleri ABD'nin tahvil alımlarını azaltmaya başlamasıyla değer kaybetti.

TL geçen yıl yüzde 17 değer kaybederken bu dönemde TCMB düzenli döviz satım ihaleleri ile 20 milyar dolar civarında döviz satışı gerçekleştirdi. TCMB Aralık ve Ocak aylarında daha önceden açıkladığı üzere yaklaşık 6 milyar dolarlık satış gerçekleştirirken bu dönemde de TL'de negatif ayrışma ve değer kaybı devam etti. Siyasi tansiyon artmadan önceki son işlem günü olan 16 Aralık'tan bugüne TL, yüzde 12 değer kaybederek gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en kötü performans gösteren para birimlerinin başında yer aldı. 

TL'de son dönemde görülen sert değer kayıpları ve enflasyon beklentilerinde bozulma nedeniyle piyasanın çok yakında izlediği yılın ilk PPK toplantısında kısa vadeli faizleri değiştirmedi. TCMB faiz oranlarını değiştirmese de normal günlerdeki gecelik vadede fonlamanın maliyeti ile ek sıkılaştırma günlerindeki gecelik vadedeki fonlamanın maliyetini ise birbirinden ayırdı. Normal günlerde uygulanacak faiz yüzde 7.75 olarak belirlenirken ek sıkılaştırmada uygulanacak oran ise yüzde 9 olarak belirlendi.

Bankacılara göre, TCMB'nin yeni düzenlemeleri kararlılıkla uygulaması üzeri kapalı 125 baz puanlık bir faiz artışı anlamına gelebilecek bir etki yaratma potansiyeli taşıyor. Ancak ek sıkılaştırmaların daha seyrek bir şekilde yapılma olasılığı ise bankacılara göre mevcut duruştan bir değişiklik getirmeyecek. TCMB'nin bu önemli belirsizlikleri içermesi TL'deki negatif ayrışmada önemli bir etken olarak gösterilmeye devam ediliyor. Ancak bankanın yaklaşan seçimler öncesinde artan enflasyona rağmen büyümeyi de gözeterek doğrudan faiz artışına gitmekten kaçındığı belirtiyor.
 

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.