Doların çıkması istenmiyor

Türk ekonomisinde esas değer ölçüsü TL’dir. Ülkede bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal (katma) değerini gösteren milli geliri (Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla’yı/GSYH’yı) TL ile ölçüyoruz. 2010 yılında GSYH’mız 1.105 milyar TL’ydi.  2011 yılında GSYH’mızın cari fiyatlarla 1.215 miyar TL (1 triyon 215 milyar TL) olacağı tahmin edildi.
Milli gelir hesapları önce cari fiyatla yapılıyor. Sonra cari fiyatın içindeki enflasyon balonu alınıyor. Sabit fiyata dönüştürülen milli gelir rakamları arasındaki fark ekonominin büyüme hızını gösteriyor.
2011 yılının  temel dengeleri hesaplanırken, yıl içinde ekonomimizin (sabit fiyat ile GSYH’nın-milli gelirin) en az yüzde 4.5 oranında büyüyeceği varsayıldı.
Biz içeride TL ile üretiyoruz. İçeride TL ile işlem yapıyoruz. Ama ekonomimiz dışa açık. Dolar ile alışverişimiz var. Dolar üzerinden kullandığımız krediler var. Sadece o kadar da değil. Dışarıdan Türkiye’ye bakanlar, büyüklüklerin dolar karşılığını merak ediyor. “O rakamların karşılığı kaç dolar?” diye soruyor. İşte bunun için  öncelikle milli gelirimizi (GSYH) doların yıl ortalaması fiyatına bölerek dolara çeviriyoruz.
Ucuz döviz vitrin süsler
2010 yılı GSYH’mızı 1.50 TL dolar fiyatı ile dolara çevirdik. 735 milyar Dolar rakamını bulduk. Sonra bunu 73 milyon nufusa böldük. Kişi başı GSYH 10.043 dolardır dedik.
2011 yılı için hesaplarımızı yaparken, ortalama döviz fiyatını 1.55 kabul ettik. 1.215 milyar  TL. olarak tahmin edilen GSYH rakamını bu fiyatdan dolara çevirdik. 2011 için GSYH’nın dolar olarak 781 milyar dolara yükseleceğini, kişi başı GSYH rakamının 10.624 TL olacağını varsaydık.
Ekonomide ufak çalkantılar oluyor. Dolar fiyatında hareket başladı. Eğer ortalama dolar fiyatı 1.55  TL yerine 1.65 TL veya 1.75 TL olur ise, dolar ile ölçülen büyüklükler değişecek.
Bizim büyüme tahminimiz değişmese de, TL ile gerçekleşecek GSYH’nın dolar karşılığı küçüleceğinden, dolar olarak izlenen cari açığın, dolar olarak izlenen AB tanımlı dış borcun GSYH’ya oranı değişecek. Milli gelire göre dış açığımız daha büyümüş, AB tanımlı dış borcumuz daha da artmış görünüm alacak.
Hükümet işte bunun için, dolar fiyatı artıkça borçların TL karşılıkları arttığı için ve de dolar fiyatı arttıkça iyi görünümleri nedeniyle övündüğümüz göstergeler bozulacağı için dolar fiyatının aşırı artışını istemiyor.

Güngör Uras/Milliyet