DÖVİZE MÜDAHALE HAYAL KIRIKLIĞI YARATABİLİR

Türkiye'de, referandumun hemen ardından gelen iyimser havayla daha da güçlenmeye başlayan liranın tırmanışını frenlemek için yapılan destek alımlarının ertesinde, Japonya'da da Merkez Bankası yendeki yükselişi engellemek için piyasalara müdahale etti. Japonya'nın yene altı yıl sonra gelen ilk müdahalesi, Japon ihracatçıları ve Nikkei 225 endeksi üzerinde olumlu etki yaratmış olsa bile bu kez de kura müdahalenin ülkenin ekonomik iyileşme süreci için izlenen en etkili yol olduğu konusunda tartışmalar başlamış durumda. Birçok uzmana göre, her ülkenin dış ticaret fazlası vermeyeceği, her para biriminin de değer kaybetmeyeceği düşünülürse, ekonomik iyileşmeyi sadece ihracat stratejisi üzerine kurmak uzun vadede hayal kırıklığı yaratabilir. Japonya'da ihracatçılar, 10 milyar dolara karşılık gelen bir müdahaleyle aylardır hükümet üzerinde devam ettirdikleri baskılardan olumlu sonuç almış durumda. Yalnızca Japonya değil, dünya çapında birçok ülke ucuz kur avantajından faydalanmak ya da en azından uluslararası ticaret platformunda Çin yuanı gibi düşük kurlardan kurtulmak için sıkı lobi çalışmaları yapıyor. Son iki yıldır ABD'nin "Kurunu değerlendir" baskısıyla karşı karşıya olan Çin de haziran ayında para birimini dolar çıpasından çıkarmıştı. Ancak o zamandan bu yana yuanda sadece yüzde 1 civarında bir değerlenme sağlandı. Son olarak Japonya'nın para birimine yaptığı müdahalenin ardından, gözlerin büyük olasılıkla yeniden Çin'e dönmesi bekleniyor. Uzmanlara göre Çin'in elindeki, "Japonya da kuruna müdahale etmiyor, biz de etmek zorunda değiliz" yönündeki argüman böylece ortadan kalmış oldu. Dolayısıyla aşırı değerli Japon Yeni'ne çekilen ince ayarın ardından sıra her an Çin Yuanı'na gelebilir. Beklentiler ise Çin'i yuanı değerlendirmeye zorlamak için ABD'nin kontra atağa başlayacağı yönünde. ABD Kongresi'nin önümüzdeki günlerde ya Çin'den yapılan ithalatlara sınırlama getirmesi ya da ülkeyi Dünya Ticaret Örgütü'ne şikayet etmesi bekleniyor. Ölü faizin hesabını ihracatçıya sormalı Japon ihracatçılar aylar süren lobilerinin meyvesini aldı. İçeride ise Türk ihracatçıların da uzun zamandır TL'ye müdahale edilmesi konusunda bastırdığı biliniyor. Türk ihracatçıların bu talebini gereksiz bulan bazı uzmanlara göreyse ihracatçılar merkezin döviz alması için baskı yapıyor ancak bunun arkasından doğacak asıl sorunları göz ardı ediyor. Merkezin döviz almasının belli bir noktadan sonra bu ülkelerin ‘ölü faizler' fonlaması anlamına geldiğine vurgu yapan uzmanlar, "Müdahaleyle düşürülecek kurdan faydalanma planları yapan ihracatçılara merkez bankasının bu fonlaması sonrası oluşan zararları kimin üstleneceğini sormak gerekir" diye konuşuyor. FED'in gevşeme ihtimali BoJ'u müdahaleye zorladı Ağustos ayından BoJ, aslında yene müdahale etmeye başlamıştı. Ancak bu müdahale doğrudan değil, ucuz kredi programının genişletilmesi yoluyla gerçekleşmiş, bir yandan da piyasa oyuncuları tarafından yetersiz bulunmuştu. Daha sonraki haftalarda ise Japon yetkililer söylemlerini agresifleştirmiş, yene müdahale geleceği beklentisi artmıştı. Nihayet dün gerçekleşen bu müdahalenin zamanlaması ise dikkat çekici. Yatırım bankaları Commerzbank ve Goldman Sachs'ın dün geçtikleri raporlara bakılırsa, ABD'nin kantitatif gevşetme filminde ikinci perdeyi her an sahneye koyabileceği beklentileri Japonya'nın elini çabuk tutmasına neden oldu. Pazartesi günü ABD'li yatırım bankası Goldman Sachs, FED'in ekim ya da kasım ayında piyasaya 1 trilyon dolara yakın müdahalede bulunacağını iddia etmişti. FED'in kantitatif gevşetmeyle piyasalara para sürmesi, doların daha da ucuzlaması anlamına gelir. Bu da iyice ucuzlayan yen karşısında Japon ihracatçılarını zor duruma sokar. Uzmanlara göre de BoJ'un elini çabuk tutmasının sebebi bu. Japonya yene en son müdahalesini 2003'ün başından 16 Mart 2004'e kadar olan süre içinde gerçekleştirmişti. Bu süre içinde BoJ piyasadan 36.3 trilyon yenlik (yaklaşık 300 milyar dolar) alım gerçekleştirmişti. DESTEK ALIMININ ETKİSİ GEÇİCİ Referandumun ardından oluşan iyimser hava ve dışarıdaki gelişmelerin de etkisiyle TL değer kazanmaya başlayınca, kamu ağırlıklı alımlarla yerel paranın daha da güçlenmesinin önüne geçildi. Ancak alımların uzun süreli etkisinin olmayacağı görüşünde olan uzmanlara göre, bir-iki puanlık faz indirimlerinin de frenleyici bir etki yapması olanaklı görünmüyor. Banka analistlerine göre, destek sağlayan bankaların da belirli ölçüde limitleri olduğu gibi, oluşacak görev zararlarının uzun vadeli olumsuz etkilerini de hesaba katmak gerekiyor. BDDK verilerine göre, 3 Eylül itibariyle dövizde, kamu bankalarının 500 milyon dolar, özel bankaların 2 milyar dolar fazlaları, yabancı bankaların ise 88 milyon dolar açıkları bulunuyor. Geriye para musluğunun başındaki Merkez Bankası'nın inisiyatifi kalıyor. "Bu durumda Merkez Bankası'nın döviz ihalelerinde alım miktarlarını artırma olasılığı daha da yüksek; önümüzdeki günlerde böyle bir karar gelebilir" diyen bir analiste göre, böyle bir gelişmenin etkisi de uluslararası koşullara bağlı durumda. Kamu bankalarının alımlarla ne denli zarara uğrayacakları konusunda ise net verilere ulaşmanın neredeyse olanaksız olduğuna işaret eden bir analist de "Bu destek alımının ne kadarının müşteriden geldiğini bilemezsiniz" dedi.REFERANS

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.