Fed ekonomi iyi görünürken neden faiz indiriyor?

Fed Başkanı Jerome Powell, ekonominin sağlıklı görünmesine karşın kısmen beklendiği gibi hareket etmemesinden dolayı, çalışma arkadaşlarına 2008'den bu yana ilk faiz indirimi için önderlik ediyor.

Hem enflasyon hem de piyasa tarafından belirlenen faiz oranları, yıllardır güçlü seyreden istihdam artışları ve sağlam ekonomik büyümeye karşın, halen Fed'in kendi modellerinin bazılarının tahminlerinden daha aşağıda.

Bu gelişmeler, gösterge faiz tarihi standartlarda düşük olmasına rağmen, Fed yetkililerinin ekonomiye kendilerinin düşündüğü kadar fazla destek sağlamadıklarını işaret ediyor.

Dahası, hatta bazı Fed yetkilileri, ticaret politikasındaki belirsizlikten dolayı küresel görünümün daha da kötüleştiği bir ortamda, faizlerin ekonomiye fazladan destek sağlamak için daha da düşürülmesi gerektiğine inanıyor.

Fed liderleri, ABD ile küresel ekonomiler arasındaki bağın geçmişe oranla daha da sıkılaştığını görüyor ve içerideki faizlerin çok daha aşağıda veya hatta negatif faize sahip diğer gelişmiş ekonomilerinkilerin çok daha üzerine yükseltilemeyeceğini düşünüyorlar.

Fed yetkililerinin bu düşüncesi, modellerinin düşen işsizliğin er ya da geç yükselen enflasyonu destekleyeceğini göstermesinden dolayı gösterge faizi sıfır seviyesinden yükselttikleri geçmiş döneme göre değişikliği işaret ediyor.

 FED'İN 10 YIL SONRA İLK KEZ FAİZ İNDİRMESİ BEKLENİYOR
 
Bugün yetkililer enflasyon baskılarının çok güçlü değil çok zayıf kalmayı sürdürmesinden endişe duyuyor. Bu gelişme, ekonomik büyümeyi ne destekleyen ne de durduran faiz seviyesini gösterdiği söylenen nötr faizin geçmişe göre daha düşük seviyede olduğunu ima ediyor. Ve düşük faizler Fed'e yavaşlama ile mücadelede faizi daha da düşürmek için daha az alan bırakıyor.

Başkan Powell bu ay kanun yapıcılara yaptığı konuşmada, düşük beklenen enflasyonun faizlere yansıdığı, yani düşük faizlere yol açtığı, yani ekonomideki düşüşlere tepki için merkez bankasına daha az alan tanıdığı "sağlıksız bir dinamik" konusunda endişeli olduğunu söyledi.

Bu tuzaktan kurtulabilmek için Fed yetkilileri şimdi, yani ekonomi iyi olduğu zaman, enflasyonu yükseltmek için daha güçlü bir mücadele vermeleri gerektiğini söylüyorlar. Powell, "Bunu Japonya'da görmekteyiz. Şimdi Avrupa'da görüyoruz. Aşılması gereken yol oldukça zor" dedi.

Fed tüm ekonomi sathında sağlıklı bir büyümenin işareti olarak yüzde 2 enflasyonu hedefliyor, ancak bu hedefe resmi olarak belirledikleri 2012'den bu yana ikna edici bir şekilde ulaşmayı başaramadılar.

 Aralık ayından itibaren yüzde 2 civarında tutunduktan sonra, enflasyon bu yıl yavaşladı. Fed'in tercih ettiği bir ölçüm olan enerji ve gıda fiyatlarının hariç tutulduğu çekirdek tüketici fiyatları yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.5 yükseldi.

Bu küçük çaplı bir sapma olarak görülebilir, ancak yetkililer 10 yıldır devam eden ekonomik genişleme sürecinde, bu noktada diğer yönde sürprizler olabileceğini bekliyorlar.

Fed yetkilileri halihazırda yüzde 2.25-2.50 aralığında bulunan gösterge faiz bandını çeyrek puan düşürmeye hazırlanıyor. Faiz indirimi ayrıca, Eylül ayından sonra başlayan Fed'in 3.8 trilyon dolar büyüklüğündeki varlık portföyündeki küçülmeyi de sonlandırabilir.

 Enflasyona ilişkin endişeler, yetkililerin bu yılın ilerleyen dönemlerinde tekrar bir faiz indirimine açık olduklarını işaret edebilmelerinin bir nedeni olabilir. Chicago Fed Başkanı Charles Evans bu ay yaptığı açıklamada, enflasyonu yükseltmek için faizlerin mevcut seviyelerden en az 50 baz puan düşürülmesinin gerekeceğini söyledi. Fed'in Haziran toplantısına katılan 17 yetkilisinden yedisi, merkez bankasının faizi yıl sonuna kadar yarım puan düşürmesi gerektiğini kaydetti.

New York Fed Başkanı John Williams, son araştırmadan çıkan önemli bir sonucun, zayıflıkla karşılaşıldığında, politika yapıcıların "ekonomiye aşı yapması ve onu daha sinsi bir hastalık olan çok düşük enflasyondan koruması" gerekliliği olduğunu belirtti.

Fed'in karşı karşıya bulunduğu dönüşün odak noktasında, işsizlik ile enflasyon arasında kısa vadeli bir dengelenme olduğu şeklindeki ekonomik görüşte kök salan temel politika stratejisinin yeniden değerlendirilmesi yer alıyor. Bazı düşük işsizlik oranı durumlarında, bu düşünce işler ve işgücü piyasasındaki atıl kapasite ortadan kalkar. Ücret ve fiyat baskıları, firmaların kıt kaynaklar için rekabet etmesinden dolayı artar.

 TRUMP'IN FED ADAYI: TEMMUZ'DA 50 BP'LIK FAİZ İNDİRİMİNİ DESTEKLERDİM
 
Burada sorun, bir kopma noktasının ya da ekonomistlerin enflasyonun uzun vadede istikrarlı seyrettiği doğal işsizlik oranı olarak gösterdikleri seviyenin belirlenmesinin bir yolunun olmaması.

Bu gibi tahminler kesin değildir ve ekonomide gerçekleşen diğer başka şeylere bağlı olarak hareket ederler.

Fed 2015 yılının sonlarında faiz artırmaya başladığı zaman, yetkililer bu doğal işsizlik oranının yüzde 4.8 ile yüzde 5 arasında bir yerde olduğunu hesapladılar. Aynı dönemde ulusal işsizlik oranı yüzde 5 seviyesindeydi.

Enflasyonun çoğunlukla yüzde 2 seviyesinin altında kalmasına karşın, yetkililer faizi yavaş bir şekilde artırdı, zira fiyat baskılarının nihayetinde artacağına inanıyorlardı.

Bunun yerine, enflasyon, işsizliğin bir yılı aşkın süreden daha fazla yüzde 4 seviyesinde ya da altında kalmasına karşın hedef seviyenin altındaki seyrine devam etti.

Yetkililer defalarca nötr işsizlik oranı hesaplamalarını düşürdü. Haziran ayında, yetkililerin çoğu bu hesaplamayı yüzde 4 ila yüzde 4.4 arasında bağladı.

Powell bu ay kanun yapıcılara yaptığı konuşmada, doğal işsizlik oranının geçmişte düşündüklerinin oldukça altında olduğunu söyledi. Dahası, düşen işsizlik ile artan enflasyon arasındaki ilişkinin "daha zayıf, daha zayıf ve daha zayıf" hale gelmekte olduğunu vurguladı.

NARAYANA KOCHERLAKOTA: FED DÖNÜM NOKTASINA GELİYOR

Powell bu görüşünün altını çizmek için, Haziran'da yüzde 3.7 ile tarihinin en düşük seviyesinde bulunan işsizlik oranının sıcak işgücü piyasasının bir göstergesi olduğu yolundaki önermeye karşı durdu. Yıllık bazda saatlik kazanç artışı son aylarda yüzde 3.1 seviyesindeydi ve bu seviye Şubat ayındaki son dönem zirvesi olan yüzde 3.4'ün altında.

Powell, "Bir şeyi sıcak olarak tanımlamak için biraz ısı görmek durumundasınız" dedi.

Benzer bir şekilde, Fed yetkilileri nötr faiz oranına ilişkin hesaplamalarını da düşürdü. 2015'in sonlarında, yetkililerin çoğu nötr faiz oranının yüzde 3 ila yüzde 4 aralığında olduğunu düşünüyordu. Haziran ayında, bu tahmin yaklaşık 1 yüzde puanı düşürüldü.

Powell geçen yıl merkez bankasının yöntemlerini yıldızları örnek vererek tanımlamıştı. Fed Başkanı, "Yıldızlar bazen onları algıladığımız yerden çok daha uzaktadırlar" demişti.

Bu hafta bir faiz indirimi, daha sıkı bir para politikasını makul kılan iç baskıların olmadığı bir ortamda, küresel ekonominin Fed'in kararlarını şekillendirmede önceye göre nasıl çok daha büyük bir rol oynadığının altını çizecek.

Powell bu yeni düşünce biçiminin ana hatlarını iki hafta önce Paris'te yaptığı konuşmada çizdi. Fed Başkanı, "Bu yeni dünyada, iç ekonomi için hedeflerimize ulaşmak, küresel karşılıklı bağımlılığın beklenen etkilerini anlamamızı ve bunları politika konusundaki karar alma sürecimize eklememizi gerektiriyor" dedi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.