Sermaye akışı kontrolüne yeşil ışık

Bugüne kadar uluslararası sermaye hareketlerinin tüm dünyada serbestçe yapılabilmesi, sermayenin önüne ülkeler tarafından engel çıkartılmaması gerektiğini savunan IMF, akışlarının kontrolsüz biçimde artışının ekonomilerde yol açtığı olumsuzluklara karşı önlemler alınabileceğini açıkladı.
IMF sermaye akışlarını yönetmek amacıyla bir “Çerçeve” geliştirdi. Kurum, sermaye akışı deneyimi yaşayan ülkelerin deneyimlerini ve buna karşı uyguladıkları politikaları inceledi. Farklı önlemleri tartmak için kavramsal çerçeve geliştiren IMF belli koşullarda sermaye kontrollerinden yararlanmaya yeşil ışık yakmış oldu.
IMF Survey Magazine’de yayınlanan bir makaleye göre Kurum, çerçeve çalışmasını ülkeler küresel krizden kurtulma aşamasındayken, geniş çaplı sermaye akışlarını yönetmelerinde yardımcı olmak üzere, ekonomilerinin karşılaştıkları risklerle ilgili süren değerlendirmenin bir parçası olarak bir çerçeve geliştirdi.
Çerçeve ülkelere; “ekonomilerin verdiği farklı politika karşılıklarının sağladığı yararları tartma”, “sermaye akışlarına karşılık oluşturmak üzere bir politika seçenekleri menüsünden tercihte bulunma”, “tümü ‘sermaye akışı yönetimi’ önlemlerini oluşturan vergiler, belli ihtiyati önlemler ve sermaye kontrollerine yönelik uygun koşullara karar verme” konularında yardımcı olacak.
Bu araştırmanın bir yıldır süren bir çalışmanın parçası olduğu, şu anda IMF İcra Direktörleri Kurulu tarafından üstlenildiği, ülkelere büyük sermaye akışlarını yönetmede yardımcı olmak amacıyla geliştirilen pragmatik, deneyim-temelli bir yaklaşım olduğu belirtildi.
Geçen yıla değin sermaye kontrollerinin bir politika aracı parçası olarak görülmediğini, bunun şu anda gerçekleştiği belirtilen makalede, IMF’nin bu hafta konuyla ilgili “Sermaye Akışlarını Yönetmede Son Deneyimler-Kesişen Temalar ve Olası Politika Çerçevesi” ve “Sermaye Akışlarını Yönetmek: Hangi Araçları Kullanın” başlıklı iki araştırma yayınladığı hatırlatıldı ve şöyle denildi:
“-Sermaye akışları genellikle alan ülkeler için yararlıyken, akışlarda dalgalanmalar bu ülkelerin ekonomileri ve finansal sistemleri için riskler taşıyor. IMF araştırmaları, sermaye akışlarına ülkelerin verdiği karşılıkların önemli farklar gösterdiğini, bunun özellikle ülkeler ve sermaye akışının doğası arasındaki farklılıktan meydana geldiğini saptadı.
-Akışlarda dalgalanlamalar hızlı para birimi değerlenmesi ve finansal sektör kırılganlıklarında birikim gibi zorluklar yaratabilir, bunlardan bazıları varlık fiyatı kabarcıklarından, hızlı kredi büyümesinden, ani durma riskinden ya da sermaye girişlerinin tersine çevrilmesinden kaynaklanabilir.”
IMF, ulusal otoritelerin politikalarını formüle edebilecekleri bir çerçevenin temelini oluşturacak altı ilkeyi şöyle sıraladı:
“1-‘Tek bedene uyma’ yok. Doğru politika karışımı her ülkenin koşullarına bağlı, buna içte ekonominin durumu ve sermaye akışlarının doğa ve büyüklüğü dâhil.
2-Yapısal reformlar daima cesaret vericidir. Örneğin daha derin iç sermaye piyasaları yaratmak yoluyla, ekonominin sermaye akışlarını absorbe etme kapasitesini artırmaya yönelik politikalar tasarlamak her koşulda izlenmeli.
3-Doğru makro politikaların ‘yedeği’ olmaz. Sermaye akışları için her karşılık, makroenokomik politikalara öncelik ve üstünlük vermelidir. Akışları etkilemek üzere tasarlanan önlemler özellikle uygun makroekonomik politikaların uygulanmasına bir yedek oluşturmamalıdır.
4-Sermaye kontrolleri politika aracının parçasıdır. IMF Başkanı’nın geçenlerde belirttiği gibi, sermaye kontrollerinden, uygun koşullarda ayrı ayrı durumlar bazında yararlanılabilir.
5-İlaç, hastalığı tedavi içindir. Sermaye akış yönetimi önlemleri özel makroekonomik ya da finansal istikrarı gözetme endişeleriyle uyumlu olmalıdır. Genelde bu önlemler maksimum verim sağlamalı, minimum bozucu etki göstermeli, riskler ortadan kaybolduğunda kesilmelidir.
6-Başkalarını düşünün. Uzantısı ile diğer ülkelerin dış istikrar, küresel finansal istikrar ve büyüme beklentilerini etkileyebilecek politikalar teşvik edilmemelidir. Bu bağlamda çerçeve, ikamet temelinde ayrımcılığın bulunmadığı önlemlerin tercih edilmesini önermektedir. Bu IMF’nin sistemik istikrarı teşvik etme ve küresel ekonomi politikaları eşgüdümünü büyütmeye yönelik çok taraflı görevini yansıtmaktadır.”
Survey Magazine’deki makalenin sonunda politika çerçevesinin etkinliğinin analiz edileceği, zaman içinde düzenlemelere gidilebileceği, bunun özellikle bir ülke ya da ülkeler grubunun sermaye akışları karşısında alacakları önlemlerin, diğer ülkeler üzerindeki etkileri ışığında gerçekleşeceği belirtildi.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.