E-bültenimize abone olarak
en son bilgilere ve haberlere ulaşabilirsiniz.
Hatırlayacaksınız, savaş sonrası sistemin siyasi alandaki temel direği Birleşmiş Milletler'di. Dünya barışı savaşın galibi devletlerin vesayetinde BM tarafından korunacaktı.
İktisat alanında ise üç ayrı yapı oluşmuştu. Tümü evrensel piyasa ekonomisinin işlemesini amaçlayan yapıların birincisi Uluslararası Para Fonu (IMF) kur istikrarını sağlayarak uluslararası ticarete uygun zemin oluşturacaktı. Kur istikrarı bir ekonominin tümüyle sağlıklı olmasına bağlı olduğundan, IMF istikrarı bozulmuş ekonomilere tedavi uygulamakta en önemli rolü üstlenen kurum oldu. İkinci kurum olan Dünya Bankası sağlıklı iktisadi gelişmeye zemin oluşturacak altyapı projelerinin gerçekleştirilmesiyle uğraşacaktı.
Sonraları bu görev piyasa ekonomisinin yerleşmesi için özel yatırımların finansmanı şeklinde genişletildi. Üçüncü kurumsa, ancak Soğuk Savaş sonrası kuruldu. Dünya Ticaret Örgütü'nün amacı ülkelerarası ticarette uygulanan gümrük, kota ve diğer kısıtlamaların standartlaştırılması ve zaman içinde kaldırılmaları idi. DTÖ kurulmadan önce bu amacı aralıklarla toplanan GATT müzakereleri gerçekleştirmeğe çalıştı
Soğuk Savaş'ın sona ermesinden sonra dünyada ortaya çıkan güç dağılımı, İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki durumdan uzaklaşmış durumda. İktisat alanında, aralarında ülkemizin de yer aldığı bir dizi ülkenin yıldızı yükseliyor. Genelde ülkelerin isimlerinin ilk harflerinin kısaltılması sonucunda elde edilen kelimelerle tanımlanan bu ülkeler, yeni düzenin kendilerinin artan gücünü tanımasını, ona göre düzenlemeler yapılmasını arzuluyor ama bu kolay değil. Değişim sonucu bir kısım ülkenin güç kaybına uğraması söz konusu olacak. Örneğin, aslında Amerikalı ve İngilizlerin himmetiyle savaş sonrasının "büyük" ülkesi muamelesi gören Fransa böyle bir ülke, dolayısıyla değişime karşı isteksiz.
Çin ve Rusya gibi ülkeler savaş sonrası oluşan siyasi düzende bir yer edinmiş olmakla birlikte, iktisadi oluşumlarda yerleri zayıf. Hindistan, Brezilya ve Türkiye gibi ülkelere ise hem siyasi hem de iktisadi alanda yer açılması lazım. Kim, nasıl açacak, o belli değil. Dış ticaret hacmi, gayri safi milli hasıla, büyüme hızı gibi ölçülebilir olguların egemen olduğu iktisat alanında güç dağılımındaki değişikliklere uyum sağlanması daha kolay gibi gözüküyor. Örneğin IMF'de hisseler değişiyor, yönetiminde yükselen ülkelere yer açılıyor. Belki Türkiye yönetimde bir koltuk sahibi olacak.
Siyaset alanında henüz değişiklik belirtisi var demek bile zor gözüküyor. Gücünü görece yitiren ülkeler; Avrupa Birliği gibi kendinde aslında sahip olamadığı bir güç vehmeden topluluklar, değişime arzulu değil. Dolayısıyla, dünya yönetişiminin siyaset alanını düzenleyen kurumlarının kendilerini yenilemeleri ancak kolay aşılamayacak siyasi mücadeleler sonucunda gerçekleşeceğe benzer. Türkiye'nin dış politikasında acaba eksen kayması mı var sorularının altında, Türkiye'nin uluslararası siyaset arenasındaki yerini genişletmesi çabalarının önemli bir payı var. Değişim süreci inişli, çıkışlıdır. Sancısız olmaz. Önümüzde uzun, sıkıntılı günler olacak. Hazır olalım.
İlter TURAN /DÜNYA
Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.
borsagundem.com’da yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgiler, güvenilir olduğuna inanılan halka açık kaynaklardan elde edilmiş olup bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan www.borsagundem.com ve yöneticileri hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Burada yer alan görüş ve düşüncelerin www.borsagundem.com ve yönetimi için hiçbir bağlayıcılığı yoktur.
BİST isim ve logosu “koruma marka belgesi” altında korunmakta olup izinsiz kullanılamaz, iktibas edilemez, değiştirilemez. BİST ismi altında açıklanan tüm bilgilerin telif hakları tamamen BİST’e ait olup, tekrar yayınlanamaz.
borsagundem.com verilerin sekansı, doğruluğu ve tamliği konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıkar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerden oluşan herhangi bir zarardan borsagundem.com sorumlu degildir. BİST, verinin sekansı, doğruluğu ve tamlığı konusunda herhangi bir garanti vermez. Veri yayınında oluşabilecek aksaklıklar, verinin ulaşmaması, gecikmesi, eksik ulaşması, yanlış olması, veri yayın sistemindeki performansın düşmesi veya kesintili olması gibi hallerde Alıcı, Alt Alıcı ve/veya kullanıcılarda oluşabilecek herhangi bir zarardan BİST sorumlu değildir.
Finansal veriler aracılığıyla sağlanmaktadır. BİST hisse verileri 15 dakika gecikmelidir. Son güncelleme saati (18:11)