VARANT BAŞLIYOR, OPSİYON ŞUBATTA

Yeni sermaye piyasaları araçlarından biri olan varant pazarı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası tarafından açıldı. Bir başka ürün opsiyon işlemleri için ise Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (VOB) hazırlanıyor. Bir süre önce İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) ile yaşanan tartışmaları Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) devreye girmesi ile geride bırakan VOB, bu süreçte elde ettiği opsiyon işlemleri hakkını şubat ayından itibaren başlatacak. Şubat ayında çıkarılacak yeni ürünlerle VOB, 2010 için 500 milyar TL olarak hedeflediği işlem hacmini 1 trilyon TL'ye çıkarmayı planlıyor. Kestelli, stopajın kaldırılması halinde bu rakamların büyüyeceğine dikkat çekerken, lisanslı depoculuk için de çok önemli adımlar attıklarını söylüyor. "Şirket ortakları belirlendi. Yer arıyoruz. Pamukla başlayacağız" diyor. Varant pazarının açıldığı günlerde İzmir'de sohbet ettiğimiz Kestelli şunları anlattı: 1990'larda gündeme gelen ancak 2005 yılında kuruluşu gerçekleşen VOB'da bugün durum nedir? İşlem hacmi beklediğiniz kadar arttı mı? Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) gündeme geldiğinde ben genç bir kızdım. Uzun uğraşlardan sonra ancak 4 Şubat 2005 tarihinde faaliyete başladı. Kuruluş amacı tarımsal enstrümanlar başta olmak üzere Türk girişimcisinin ihtiyacı olan alanlarda boşluk doldurmak, ülke ekonomisine katkı sağlamaktı. İlk yıl toplam işlem hacmi 3 milyar TL oldu. Şartlar ilk 5 yılda VOB'un tarım dışı finansal ürünlerde büyümesine neden oldu. Geçen yıl 334 milyar TL işlem hacmine ulaştık. VOB, 2010'un ilk yarısında da yüzde 51 büyümeyle 215 milyar TL işlem hacmi yakaladı. Yıl sonu hedefimiz 500 milyar TL civarında. Bugün VOB'da 93 aracı kurum işlem yapıyor. Açılan hesap sayısı 70 bin civarına geldi. VOB'un dünyadaki yeri nedir? VOB geçen yıl dünyanın saygın türev piyasaları çatı organizasyonu Futures Industry Association'a üye oldu. 2010 Mayıs sonu itibariyle dünyanın en büyük 24'üncü türev piyasasıyız. VOB 30 endeks kontratı dünyanın en çok işlem gören kontratlarından biri. Amerikalı bireysel yatırımcıların VOB'da işlem yapabilmesi için ABD'nin vadeli işlem kontratlarını düzenleyen düzenleyici otoritesi CFTC'ye yaptığımız başvurunun olumlu sonuçlanmasını bekliyoruz. İzin başkan değiştiği ve ABD'nin öncelikleri farklılaştığı için biraz gecikti. Ama bu yıl olumlu sonuçlanmasını bekliyoruz. VOB'un gündeminde neler var? Lisanslı depoculuk, yeni enstrümanlar hazırlanıyor mu? İlk olarak aralık ayında İngiliz Patysistems ile yaptığımız yazılım anlaşmasında önemli mesafe aldık. Bu yeni yazılımla gelecek yılın başında opsiyon sözleşmelerine başlamayı planlıyoruz. Bu hem piyasalarımızdaki önemli bir boşluğu dolduracak hem de VOB'un işlem hacmine ciddi katkı yapacak. İkinci olarak İTB öncülüğünde yürütülen lisanslı depoculuk çalışmalarında sona geldik. VOB da ortak oldu. Yer arayışlarımız sürüyor. Başta pamuk olmak üzere VOB'daki tarımsal vadeli kontratları canlandırmak bu sayede çiftçimize ve ekonomimize katkı sağlamak çok önemli bizim için. Profesyonel kadromuz Türk girişimcilerin ve yatırımcıların ihtiyaç duyduğu çeşitli konularda kontrat çıkarmak için çalışıyor. Parite kontratları, elektrik ve canlı hayvan kontratlarını üzerinde çalışılan konulara örnek verebilirim. Bir süre önce SPK ve İMKB ile bazı tartışmalar yaşandı. Şu anda ilişkiler ne durumda? SPK bizim düzenleyici otoritemiz. VOB'un sağlıklı büyümesi için sürekli fikir alışverişindeyiz. SPK Başkanı piyasaları bilen ihtiyaçları anlayan değerli bir isim. İMKB'ye gelince... Her şeyden önce bizim büyük ortaklarımızdan biri. Bu borsanın kurulmasında ve büyümesinde ciddi bir altyapı desteği var. Geçmişte tek hisseye dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin VOB'da başlatılması konusunda ters düşüldü. Kişisel bir sorun yok. İMKB'nin değerli başkanını ise birkaç ay önce İzmir'de ağırladık. Bizim kurumsal ilişkilerdeki hassasiyetimiz şu: Eğer bu ülkede ilgili otoritenin onayıyla kurulmuş bir VOB varsa türev kontratların bu borsada işlem görmesi lazım. İşte şu anda kullandığımız kontratlar daha önce piyasada olmayan kontratlardı. Yeni ürünler çıktı, piyasa büyüdü. Piyasada çalışan sayısı arttı. VOB küresel krizde aracı kurumlara nefes oldu. Bu kurum büyüdüğü zaman Türkiye kazanacak. Bu süreçte tek hisseye dayalı vadeli işlem düzenlemelerini kabul etmeyen SPK orta yol olarak İMKB'ye varant size de opsiyon işlemlerini verdi. Varant başladı. Opsiyon işlemleri ne durumda? Varant piyasasının gelişimi VOB için de gözlem ve tecrübe kaynağı olacak. İki ürün benzerlikler taşısa da farklı. Rakip değil tamamlayıcı olacak. Piyasalar büyüdükçe de Türkiye kazanacak. Yatırımcı alternatif ürün arayışında. Bilinçli yatırımcılar geliyor pazara. Bu nedenle dünyada hangi ürün varsa bizde de olmalı. Tek hisseye dayalı ürünümüz için de bence ileride izin çıkabilir. Lisanslı depoculukta son durum nedir? Lisanslı depoculuk olmadığı için emtiada bir sorunumuz vardı. Bunun gecikmesinin nedeni bürokrasi diye düşünüyorum. Ancak işler hızlandı. Çok ortaklı şirket kuruluyor. Bürokrasi hala etkiliyor ama herhalde herkesten önce biz kuracağız. Şu anda 30 bankacı ortağımız var. Yer arıyoruz. Öncelikle Hazine'den ama kiralayabiliriz de. Tarım sektörü için çok cazip olacak. Çünkü üretici malını depoya koyup aldığı senetle gidip kredi alabilecek. Bankalar için de yeni bir enstrüman olacak. Pamuk ve buğdayla başlayacağız. Daha sonra ayçiçeğini düşünüyoruz. Stopajın kalkması bekleniyordu. Ne durumda? Sorunlarınız neler? Banka Sigorta Muamele vergisi ve stopaj uzun süredir şikayet ettiğimiz konular. Kamuya büyük katkı sağlamayan spotla vadeli arasında haksız rekabete neden olan bu vergiler olmasaydı bu piyasa çok daha hızlı büyürdü. Türkiye'de yatırımcı için işler giderek zorlaşıyor. Alternatif azalıyor. Düşük kur sıcak para tartışmaları sürüyor. Bu piyasaların yatırımcıya katkısı nedir? Türkiye dalgalı kur rejiminde. Küresel krizin etkilerine bakarak kurun aşağı ya da yukarı dalgalanma olasılığının yüksek olduğunu söylemek için kahin olmaya gerek yok. Nitekim geride kalan iki yılda bu dalgalanmayı iki yönlü yaşadık. Özellikle dış ticaretle uğraşanlar kur riski taşıyanlar VOB gibi bir imkanı çok daha fazla kullanmalı. Bir Afrika atasözü der ki, "Yalnızca bir deli suyun derinliğini iki ayağıyla anlamaya kalkar." Kur sisteminin değişmeyeceği ortada. Merkez Bankası'nın para akımlarına karşı yapabileceği çok bir şey yok. O halde herkes kendi göbeğini kesmeli. Bu nedenle kur riski olanların VOB gibi bir imkanı kullanmamalarını anlamak zor. 2009'A GÖRE GİDİŞAT İYİ Küresel krizde dünya ekonomisini nerede görüyorsunuz? 2009 zor bir yıl oldu. Dünya ekonomileri ortalama yüzde 5 küçüldü. Dünya Gayri Safi Milli Hasılası ise 3.3 trilyon dolar azaldı. 182 ülkeden 133'ünde ekonomi daraldı. Dünyada 27 milyon çalışan işini kaybetti. Gelişmiş ülkelerde kamu borçlarının milli gelire oranı yüzde 100'ün üzerine çıktı. Yani bir anlamda sorunlar geleceğe taşındı. Geçen yıl işletmelerin cirolardaki düşüşe rağmen büyük ölçüde düşen faizlerin vergi indirimlerinin ve verimliliğin etkisiyle karlılıklarını arttırmaları bir şans. Bu yıl 2009'a göre üretimde, ihracatta, işsizlikte özel tüketim harcamalarında, enflasyonda ve işsizlikte iyiye gidiş var. İlk çeyrekteki çift haneli büyüme de bunu teyit ediyor.JALE ÖZGENTÜRK-REFERANS

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.