Yeni SPK Kanunu’nda ‘vergi’ krizi

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen ve Cumhurbaşkanı’na imzaya gönderilen Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda, Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanına verilen denetim yetkisinin “vergi kayıtlarını inceleme yetkisi” ni de kapsaması neyi ifade ediyor. 
Vergi.com.tr'de yer alan habere göre, vergi incelemesi yapmaya yetkili kişiler şöyle:
1-VERGİ İNCELEMEYE YETKİLİLER
Bilindiği üzere vergi incelemesine yetkililer Vergi Usul Kanunu’nda;
-Hesap uzmanları, hesap uzman yardımcıları,
-Maliye Müfettişleri ve Maliye Müfettiş Yardımcıları,
-Gelirler Kontrolörleri ve Stajyer Gelirler Kontrolörleri,
-Vergi Denetmenleri ve Vergi Denetmen Yardımcıları,
-Vergi Dairesi Müdürleri,
-İlin en büyük mal memuru,
-Gelir İdaresi Başkanlığı’nın merkez ve taşra teşkilatında müdür kadrolarında müdür kadrolarında görev yapanlar.
Olarak sayılmış bulunmaktadır.
Vergi denetimini etkinleştirmek ve bağımsız kılmak amacıyla 646 sayılı Kanun hükmünde kararname ile Maliye Bakanlığı Bünyesinde doğrudan Bakana bağlı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı kurulmuş ve yukarıda sayılan vergi incelemeye yetkililer (Müdür ve mal memuru hariç), tek unvan altında “Vergi Müfettişi” olarak bu Kurul bünyesine alınmıştır.
Bu değişiklikler sonucu sabit kadro olan ilin en büyük mal memuru ve müdürleri bir tarafa bırakırsak vergi inceleme yetkisi, sadece “Vergi Müfettişi ”’inde bulunmaktadır.
Kanunla Vergi Usul Kanunu ve diğer gelir kanunları kapsamında vergi incelemeri yapma Kurulun görevleri arasında sayılmıştır. Dolayısyla kurul bu yetkiyi kendisine bağlı vergi müfettişleri vasıtasıyla kullanmaktadır.
2-SERMAYE PİYASASI KURULU UZMANI VERGİ İNCELEME YETKİSİNE HAİZMİDİR?
a)DENETİM YETKİSİNE HAİZ PERSONEL
TBMM’de kabul edilen Yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nun 87 inci maddesine göre, Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer Kanunların sermaye piyasası ile ilgili hükümlerinin uygulanmasına ve her türlü sermaye piyasası faaliyet ve işlemlerinin denetimiyle Sermaye Piyasası Kurulu Meslek Personeli görevlendirilmiştir.
b)DENETİMİN KAPSAMI
Denetim, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki tüm kurum ve kuruluş ile ilgili diğer gerçek ve tüzel kişilerin bu kanun ve ilgili diğer mevzuatın sermaye piyasasına ilişkin hükümleri ile ilgili faaliyet ve işlemleri kapsar.
Denetimle görevlendirilen Uzman Personel aşağıdaki hususlarda yetkilidir.
-Sermaye Piyasası Kanununa tabi kurumların, Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili diğer mevzuatın sermaye piyasasına ilişkin hükümleri ile ilgili görecekleri bilgi ve belgeleri istemeye,
-Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi kurumların vergi ile ilgili kayıtları dâhil tüm defter ve belgeleri ile tüm kayıtlarını, sair bilgi ihtiva eden vasıtaları ve bilgi sistemlerini incelemeye,
-Bu belgelere erişimin sağlanmasını istemeye ve bunların örneklerini almaya,
• Bu kurumların işlem ve hesaplarını denetlemeye,
-İlgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya,
-Gerekli tutanakları düzenlemeye.
c)VERGİ İLE İLGİLİ KAYITLAR DÂHİL TÜM DEFTER VE BELGELERİ İNCELEME YETKİSİ NE ANLAMA GELİYOR
Eski Sermaye Piyasası Kanunu’nda inceleme yetkisini düzenleyen maddede “vergi ile ilgili kayıtları, defter ve belgeleri inceleme yetkisi” yer almıyordu.
Yeni kanunda böyle bir hükme yer verilmesi ile neyin amaçlandığı anlaşılamamıştır. Gerekçe kanun metninin tekrarıdır.
Vergi denetimiyle ilgili olarak son yapılan düzenlemelerde, denetimde farklı unvanlara son verilip “Vergi Müfettişi” unvanı altında birleştirilmiş iken yeniden farklı unvanda olan bir meslek mensubuna vergi inceleme yetkisi verildiğini düşünmüyoruz. Bu hükmün Vergi Usul Kanunundaki “Vergi mahremiyetini bertaraf etme amacını taşıdığını” düşünüyoruz.
Ancak yeni kanundaki bu düzenleme ilgili kurumlar arasında tartışma yaratacaktır.
Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanı halka açık şirketlerin defter ve belgelerin Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili kanunlar yönünden incelerken vergi ile ilgili hususlara da bakıp düzenlediği raporda yer vermesi halinde, ne şekilde bir uygulama yapılacaktır.
Bilindiği üzere benzer tartışma eski yıllarda Bankalar Yeminli Murakıpları için de yapılmıştır.
28 sayılı KHK ile bankalar yeminli murakıplarına, bankalar ve bankaların iştirak ve kuruluşları ile ilişkisi olan gerçek ve tüzel kişilerden de bilgi isteme ve denetim yapma yetkisi verilerek karşıt inceleme yapabilmelerine olanak sağlandığı gibi ayrıca vergi incelemesi yapma yetkisi de verilmiştir. Daha sonra yürürlüğe giren 70 sayılı KHK, 3182 ve 4389 sayılı Kanunlarda da 28 sayılı KHK ile getirilen temel esaslar korunmuştur.
Bu esaslara göre, Türkiye'de faaliyette bulunan bankalar ile bunların iştirak, teşebbüs ve ortaklıklarında, Bankalar Kanunu, ödünç para verme işleri mevzuatı, T.C. Merkez Bankası Kanunu, vergi kanunları, T. Ticaret Kanunu, 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma mevzuatı, dış ticaret rejimi, teşvik mevzuatı ve diğer kanunların bankalarla ilgili hükümlerinin uygulanışının ve her türlü bankacılık işlemlerinin denetimi, bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borçları, kâr ve zarar hesapları arasındaki ilgili ve dengelerin ve mali bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların tespit ve analizi Bankalar Yeminli Murakıpları ve yardımcıları tarafından yapılmıştır.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.